Vrijdag 11 maart 2016

De VVD zal niet akkoord gaan met een verbod aan gemeenten om voor thuiszorg gebruik te maken van alfahulpen. Zo’n door Den Haag opgelegde maatregel is volgens VVD-Kamerlid Anoushka Schut-Welkzijn in strijd met de beleidsvrijheid van gemeenten. Staatssecretaris Martin van Rijn wil het verbod per 1 januari 2017 laten ingaan. Door de opstelling van de VVD is het nog maar de vraag of hij daarvoor een Kamermeerderheid vindt.

In december vorig jaar sloot Van Rijn een deal met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de vakbonden om een einde te maken aan de ‘race to the bottom’ van de arbeidsvoorwaarden in de thuiszorg. Vorige week kondigde hij een algemene maatregel van bestuur aan om dat te regelen. Daarin staat dat gemeenten een inkoopplan moeten opstellen met een budget dat voldoende is om werknemers normale cao-lonen te betalen of, in het geval van zzp’ers, lonen die daar in de buurt ligt. Dit om te voorkomen dat zzp’ers de vaste krachten wegconcurreren.

Om die reden wil Van Rijn ook een verbod op alfahulpen. Nu gebeurt het nog dat mensen met een vast arbeidscontract worden ontslagen om daarna aan het werk te worden gezet als alfahulp. Alfahulpen zijn niet in loondienst. Zij hoeven geen werknemerspremies te betalen en zijn daarom goedkoop. Uiteindelijk moeten de gemeenteraden controleren of de wethouders keurige contracten afsluiten met een fatsoenlijk loon.

Schut-Welkzijn: “Met de bestuursmaatregel heb ik op zich geen probleem. Daarin houden de gemeenten voldoende beleidsvrijheid om zorg in te kopen zoals ze zelf willen. Maar het verbod op alfahulpen tast de beleidsvrijheid alsnog aan. Er zijn heel veel gemeentes die voor de thuiszorg gebruikmaken van een combinatie van mensen in loondienst, van zzp’ers en van alfahulpen. De gemeente Tilburg is daar een heel mooi voorbeeld van. Daar is geen sprake van uitbuiting of schijnconstructies. Het is een succesvolle aanpak die moet kunnen blijven bestaan. Het is toch te gek. Eerst hebben we de zorg gedecentraliseerd naar de gemeenten en nu gaan we centraal weer voorwaarden stellen. ”

Desgevraagd legt Van Rijn uit dat alfahulpen niet helemaal worden verboden. Mensen met een persoonsgebonden budget houden de mogelijkheid om een alfahulp in te huren. Maar voor de rest wil hij in de met publiek geld gefinancierde zorg vasthouden aan een verbod. Hij heeft inmiddels een gesprek gehad met de Tilburgse wethouder Hans Kokke (SP) over een oplossing. Over de inhoud daarvan wilde hij gisteren niets zeggen.

Hoe dan ook, Kokke kan rekenen op de volle steun van de VVD-fractie in de Tweede Kamer. Schut-Welkzijn: “Er zijn nu eenmaal mensen die met heel veel plezier als alfahulp werken en die helemaal niet in loondienst willen. En voor de cliënten is het ook belangrijk dat ze de hulp waaraan ze gewend zijn kunnen houden.”

Door: Wilfried van der Bles