Regeringspartij VVD wil niet dat zelfstandigen zonder personeel straks verplicht worden premies af te dragen voor bijvoorbeeld ziekte of arbeidsongeschiktheid. ‘Een zzp’er is een ondernemer en ondernemers moeten gewoon zelf de afweging maken of ze zich al dan niet verzekeren.’

Dat zegt VVD-Kamerlid Anoushka Schut-Welkzijn. Ze reageert op het bericht zaterdag in het FD dat de Sociaal-Economische Raad alles op alles gaat zetten om een doorbraak te forceren in een aantal langlopende taboedossiers op de arbeidsmarkt.

‘Ontzettend kostbaar’

De SER onderzoekt tot de zomer de haalbaarheid van een in december gelanceerd CDA-plan om de loondoorbetalingplicht bij ziekte te bekorten van twee jaar naar acht weken. Daarna moet een basisregeling gaan gelden die niet alleen toegankelijk is voor werknemers, maar ook voor zzp’ers. Een verplichte premieheffing hiervoor kan volgens Schut wel eens ‘ontzettend kostbaar’ worden en veel zelfstandigen zouden dat niet kunnen dragen.

Schut is op zich niet tegen het onderzoek van de werkgevers, vakbeweging en onafhankelijke experts in de SER, maar vindt vooral dat de sociale partners naar zichzelf moeten kijken. In veel cao’s is afgesproken dat werknemers niet het wettelijke minimum van 140% van het loon over twee jaar ziekte betaald krijgen, maar wel 170% of zelfs ruim daarboven. Dat maakt met name kleine werkgevers huiverig om mensen in vaste dienst te nemen. ‘Het loon twee jaar doorbetalen is hoe dan ook te lang, maar wij vinden dat het kabinet daar iets tegen moet doen. Niet zozeer de SER’, zegt Schut.

Re-integratie

PvdA-Kamerlid Grace Tanamal vindt het juist ‘absoluut goed’ dat de SER serieus kijkt naar het CDA-plan voor een kortere loondoorbetalingplicht en een basisregeling voor zowel werknemers als zzp’ers. Ze ziet nog wel forse obstakels. ‘Werkgevers hebben destijds zelf gevraagd om die twee jaar. Zodoende behouden zij zelf langer invloed op de re-integratie van hun zieke werknemers.’

De loondoorbetaling van twee jaar is volgens haar al een succes, omdat de instroom in de arbeidsongeschiktheidsregeling nu veel lager uitvalt dan in de oude WAO. ‘Wie wordt verantwoordelijk voor de re-integratie als de loondoorbetalingplicht weer korter wordt? De SER moet hier goed naar kijken, opdat de WIA straks niet ook volstroomt’, aldus Tanamal.

Sociaal vangnet

De PvdA’er wijst de SER er bovendien op dat dé zzp’er niet bestaat. Velen hebben geen behoefte aan een basisregeling voor ziekte, omdat zij hun zaakjes al op een andere manier hebben geregeld. De onderkant van de zelfstandigen heeft het zwaar en daarom juist wel behoefte aan een sociaal vangnet. ‘Ook dit moet in samenhang worden bekeken.’

De SP beaamt dit. Kamerlid Paul Ulenbelt is blij dat de SER de handschoen oppakt die het kabinet laat liggen. ‘We moeten heel precies gaan kijken welke zzp’ers echt ondernemers zijn en wie min of meer handelswaar zijn die in onzekerheid worden gehouden. Er is een nieuwe onderklasse van dagloners ontstaan.’ Het is volgens Ulenbelt tijd voor een stevige herwaardering van het vaste contract.

Poldertaboes

D66 is echter bang dat de werkgevers en vakbonden in de SER gaan beslissen over zzp’ers, een groep die zij volgens Kamerlid Steven van Weyenberg niet vertegenwoordigen. ‘Circa 85% van de zzp’ers wil niet anders. Het kan niet zo zijn dat zij van alle arbeidsmarktproblemen de schuld krijgen en de gevestigde partijen hun eigen taboes en dure cao’s in stand laten. Ik maak mij meer zorgen over al die flexcontractanten die echt meer vastigheid willen. Dat lukt alleen als het vaste contract wat minder vast wordt.’

De Tilburgse hoogleraar Ton Wilthagen heeft ook weinig vertrouwen in het vermogen van de SER om de arbeidsmarkt echt te veranderen. ‘De sociale partners hebben zelf niet tijdig durven inzetten op modernisering van de arbeidsmarkt. En nu gaat de oude garde het doen? Kunnen ze boven zich uitstijgen? Een revolutie begin je niet in Den Haag. Je zou moeten luisteren naar jongeren, migranten. Die zijn in de SER onvoldoende vertegenwoordigd.’

Achterstallig onderhoud

Ook moet er volgens hem veel meer gebeuren dan alleen een bekorting van de loondoorbetalingsplicht en de introductie van een basisverzekering voor alle werkenden. ‘De belasting op arbeid moet ook omlaag. Voor om- en bijscholing is nog niets goed geregeld. De toets voor ontslag is niet van deze tijd, de lijst is heel lang.’

Door: Ria Cats, Johan Leupen

11 januari 2016

Lees het hele artikel hier.