Woensdag 1 juli 2015

Voorzitter,

Fraude mag niet lonen. Hier wil de VVD geen concessies aan doen. De VVD gaat ervan uit dat alle fraude, klein en groot wordt beboet.
In de praktijk blijkt dat mensen zich vergissen over de gegevens die ze moeten aanleveren. De VVD heeft er al eerder voor gepleit om uitkeringen vooraf te verrekenen met inkomsten uit werk. Het UWV gaat dit vanaf vandaag doen in de Wet Werk en Zekerheid. Zo help je mensen, lever je service als overheid. We weten dat gemeenten via Suwinet die informatie hebben. Kan de minister ervoor zorgen dat gemeenten dit goede voorbeeld van het UWV gaan volgen? Dan kunnen we vergissingen voorkomen en hoeven we de Fraudewet ook niet aan te passen.
De VVD is geen voorstander van wijziging van de Fraudewet. Wat mis gaat in de uitvoering, moet worden gerepareerd in de uitvoering. Kan de minister bevestigen dat ten gevolge van de uitspraak van de College van Beroep van november 2014 de verwijtbaarheidscategorieën en boeteniveaus kunnen worden aangepast in de uitvoering, in het Boetebesluit?

Voorzitter,
De enige reden dat de wet wordt aangepast is de motie van het CDA en D66 die verzoekt om te waarschuwen als mensen ten onrechte te veel uitkering krijgen. Daar is de VVD tegen, want fraude mag niet lonen. We maken geen onderscheid tussen kleine en grote fraude. We zijn ervan overtuigd dat vergissingen moeten worden voorkomen door inkomen en uitkering te verrekenen, maar niet door de handhaving van fraude te verminderen.
De mate waarin fraude verwijtbaar is, komt tot uiting in de hoogte van de boete. Maar je krijgt nog steeds een boete en geen waarschuwing als je er geld aan over hebt gehouden. En als je recidiveert wordt ook een hogere boete opgelegd. Daar houdt de VVD aan vast.

Voorzitter,
We vinden het positief dat de minister zich zo inzet voor het opsporen van fraude. De risicogestuurde aanpak werpt vruchten af. Het interventieteam met gebruik van SyRi en Suwinet heeft 20 miljoen euro aan fraude opgespoord. Dat is een prima resultaat, mijn complimenten voor iedereen die hieraan heeft bijgedragen. Hoeveel van die fraude en boetes is geïncasseerd?
Wat zou het dan jammer zijn dat al dit harde werk ten onder gaat in de handhaving.
We zien dat er door gemeenten na de gerechtelijke uitspraak in november boetes worden teruggegeven zonder te zien of ze terecht zijn opgelegd. Zélfs bij boetes waar geen bezwaarmogelijkheid meer openstaat. De VVD is hier tegen. Als de snelheidslimiet naar 130 gaat, ga je mensen die in het verleden harder dan 120 reden, ook niet hun boete teruggeven. Dit geeft het verkeerde signaal af.
Gemeenten hebben de Fraudewet nauwelijks gehandhaafd, eerdere onderzoeken van de Inspectie hebben laten zien dat gemiddeld maar 10% van de boetes is geïncasseerd. Dat betekent dat de boetes die wel zijn geïncasseerd, waarschijnlijk volledig terecht zijn opgelegd. Het past niet als over geldende regelgeving heen wordt gestapt. We begrijpen dat gemeenten dit voor eigen rekening doen. Heeft de minister een idee hoeveel dit gemeenten wel niet gaat kosten? Wil de minister met gemeenten in overleg treden om te voorkomen dat ze de boetes terugstorten? Hebben gemeenten deze beleidsvrijheid wel, vraag ik de minister, aangezien ik die in de wet niet terug zie?

Voorzitter,
Als gemeenten boetebesluiten niet gaan onderbouwen, bewijst dit volgens de VVD dat de doelstelling van de aanpassing in de Fraudewet, het leveren van meer maatwerk, nu al dreigt te falen. We zien dat bij het Rijk in de Voorjaarsnota al 33 miljoen euro aan extra uitgaven ten gevolge van de aanpassing van de Fraudewet is ingeboekt. Wat kost de onderbouwing van het boetebesluit de gemeenten in de toekomst aan uitvoeringslast? Als het ze ook nog meer kost, hoe gaat de minister ervoor zorgen dat gemeenten de Fraudewet in de toekomst wel gaan uitvoeren?
Wat gemeenten uiteindelijk willen is meer beleidsvrijheid en dat is de minister niet voornemens te geven. Daar zijn we het met hem eens. Fraudebestrijding mag niet afhankelijk zijn waar je woont. Fraude mag niet lonen.