Voorzitter,
Deze wet heeft een lange, bizarre geschiedenis. Het Kabinet Rutte I had de inzet om de export van uitkeringen te beperken. Daartoe is een heel aantal wetten gemaakt. De Wet Woonlandbeginsel, de Wet beperking export kinderbijslag en kindgebonden budget en de beëindiging van de werelddekking bij tijdelijk verblijf in de Zorgverzekeringswet.
Uitkeringen zijn in eerste instantie bedoeld als tegemoetkoming in de kosten die mensen in Nederland maken.
De Wet Woonlandbeginsel is een heel redelijke wet, die zegt dat de hoogte van de uitkering van de kinderbijslag, de arbeidsongeschiktheid en de nabestaandenuitkering moet worden aangepast aan het prijsniveau het land waar je woont. Het is niet de bedoeling dat je rijk wordt van een uitkering.
Deze wet is dan ook met een ruime meerderheid in 2011 in de Tweede Kamer aangenomen.
In een land als Marokko liggen de kosten van levensonderhoud zo’n 40% lager, het minimumloon is daar zo’n 250 euro per maand. Een nabestaandenuitkering van 1155 euro is dus 4 x het minimumloon in Marokko.
De VVD vindt het belangrijk dat we goed omgaan met geld dat is opgebracht in premies en belastingen door mensen in Nederland.
Het kan natuurlijk niet de bedoeling zijn dat iemand in Marokko, die een Nederlandse uitkering ontvangt, daar op deze manier rijker van wordt.
Sinds januari 2013 zijn de uitkeringen op grond van het Woonlandbeginsel met 40 procent verlaagd. Maar mensen in Marokko die een uitkering uit Nederland ontvangen, hebben deze verlaging bij de rechter succesvol aangevochten. Want de Nederlandse wet geldt niet voor mensen in Marokko, omdat het bilaterale verdrag met Marokko uit 1972 boven de Nederlandse wet gaat. Om de uitkeringen als nog te verlagen zou het verdrag met Marokko moeten worden aangepast. Maar dat weigert het land.
Aanpassen van de uitkeringen aan het prijsniveau in Marokko sleept nu al jaren, is hard nodig en meer dan gerechtvaardigd.
De VVD heeft altijd de voorkeur gegeven van aanpassing van het verdrag boven opzegging. Daarom hebben we de plenaire behandeling in mei en september van het afgelopen jaar ook aangehouden. Om de minister nogmaals ruimte te geven tot een akkoord te komen. Op 29 september 2015 werd een akkoord gesloten en aangekondigd. Per januari 2016 zouden de uitkeringen worden verlaagd, te starten met 10% . Het gewijzigde verdrag hoefde alleen nog maar ondertekend te worden. Maar nu dat Marokko zelf half december 2015 de stekker uit het akkoord heeft getrokken, is dat wat ons betreft de grens.
Nederland kan niet tegemoet komen aan de aanvullende eis van Marokko om de reikwijdte van het grondgebied, voor uitkeringen, uit te breiden naar de Westelijke Sahara. Als Nederland zelf geen deadline stelt, zal Marokko blijven rekken. Marokko heeft niets te verliezen, Nederland wel. Elk jaar dat de uitkeringen niet omlaag gaan is weer minimaal 17,5 miljoen of maximaal 39,5 miljoen verlies voor de Nederlandse belastingbetaler en gewonnen voor de mensen die een uitkering krijgen in Marokko.
De VVD wil dat die uitkeringen omlaag gaan omdat we dat in Nederland in wetten zo hebben afgesproken.
En als een bevriende natie hier geen gehoor aan wil geven, moeten we de ultieme consequentie trekken.
We zijn niet bereid om het proces nog langer te rekken en te riskeren dat opzegging voor een tweede maal een jaar wordt uitgesteld. Als Marokko het akkoord dat er ligt, tijdens de parlementaire behandeling van deze opzeggingswet ondertekent, prima. Maar anders volgt opzegging per 2017. Vijf jaar onderhandelen is meer dan genoeg geweest.
Voorzitter,
Een aantal vragen aan de Minister:
Wat is nu eigenlijk de status van het Associatiebesluit met de EU. In de loop van dit gehele traject zijn er verschillende berichten geweest. De onderhandelingen over dit besluit waren in 2011 al afgerond, het zou in 2014 ingaan, toen weer in 2015 en de laatste brief van afgelopen maandag rept over afronding van de ambtelijke onderhandelingen over het besluit. Kan de minister wat meer licht werpen op dit proces? Het is van wezenlijk belang voor de effecten van uitvoering van deze wet. Als het Associatiebesluit in 2017 zou ingaan, dan lijkt er geen materieel verschil tussen opzegging en aanpassing van het verdrag dit jaar. Wat is de inschatting van de minister?
Er is toch nog veel onduidelijkheid over het effect van de Wet op het Raadgevend referendum op dit proces tot opzegging? Waarom werd eerst 1 februari en nu 23 februari genoemd als deadline? Wat is nu precies de onderbouwing van deze termijnen?
Waar is 23 februari op gebaseerd? Kan minister dit toelichten? Is het volgens het verdragenrecht mogelijk dat een referendum na een spoedopzegging voor 1 juli de opzegging nog terugdraaien?
In de brief van 11 januari staat dat de Minister de ‘wet niet kwalificeert als een waarvan de inwerkingtreding geen uitstel kan lijden’. Wat de Minister eigenlijk zegt is dat er zo lang onderhandeld is waardoor deze wet geen spoed heeft. Maar als De Kamer de wet parlementair heeft behandeld willen we ook dat het verdrag wordt opgezegd per 1 januari 2017. Hieruit blijkt dat er wel degelijk spoed is.
In 2012 is een uitvoeringstoets door de SVB uitgevoerd op opzegging van het verdrag, die positief was.Net een maand in functie gaf Minister Asscher in november 2012 al aan dat hij uiteindelijk bereid was het verdrag met Marokko op te zeggen.
De VVD vindt het moment hiervoor nu gekomen, om het verdrag op te zeggen.