17 december 2014

Spreektekst debat met minister Asscher over Handhaving

Handhaving van wet- en regelgeving vindt de VVD van het grootste belang om het draagvlak onder de sociale zekerheid te behouden. Uitgangspunt voor de VVD fractie is altijd geweest dat fraude moet worden teruggevorderd. De mate van verwijtbaarheid bepaalt de hoogte van de boete. Bijvoorbeeld: iemand die op 25 november zijn uitkering
krijgt en op 26 november zijn aanvullend loon over de afgelopen maand en zijn loon is hoger dan verwacht, dan is het logisch dat mensen dat niet tijdig kunnen melden. Daar zijn we het met de meeste fracties in dit huis over eens. De Fraudewet kan intact blijven, wat er mis gaat in de uitvoering van de Wet moet zonodig worden aangepast in de uitvoering.

Wat ik nu kan overzien, is dat zowel de Ombudsman als de Centrale Raad van Beroep niet vragen om aanpassing van de wet, maar aanpassing van de uitvoering. De Ombudsman geeft aan dat de wet zo kan blijven als die is, de rechterlijke uitspraak vraagt om onderbouwing van het boetebesluit. Allemaal aanpassingen van de uitvoering en niet van de wet.
Hiervoor hoeft volgens de VVD de Fraudewet niet te worden aangepast maar alleen de lagere regelgeving, het Boetebesluit. De VVD fractie vindt de omkering van de bewijslast een te grote stap, dat haalt de hele systematiek van de Fraudewet overhoop. Dat gaat te ver en is onnodig.

In het verleden heeft de VVD fractie meerdere voorstellen gedaan om de uitvoering te verbeteren. Ik breng u die graag in herinnering. In het werkbezoek dat we met De Kamer hebben gehad bij het UWV is vast komen te staan dat zogenoemde “witte fraude”, een baan hebben met een hoger loon dan opgegeven aan het UWV naast een uitkering,
altijd wordt gedetecteerd. Ook is duidelijk dat uitvoeringsinstanties anders omgaan met dezelfde Fraudewet. Waarom wordt niet meer gedaan met inkomensverrekening, om vergissingen te voorkomen? Dit ontslaat mensen niet van hun inlichtingenplicht, maar het zou heel wat leed besparen. De SVB legt niet zo snel boetes op als het UWV. Daar lijkt regelgeving van het UWV zelf bij in de weg te staan. Zo moet volgens de VVD fractie de uitspraak van de Centrale Raad van Beroep ook worden bezien, een oproep tot eenduidigheid in de uitvoering. De minister heeft toen toegezegd dit mee te nemen in de evaluatie SUWI. Aangezien nu wordt overwogen om de Fraudewet aan te passen, lijkt me dat eerst moet worden getoetst of verbetering in de uitvoering soelaas biedt. Graag een reactie van de minister.

Als we kijken naar de aanpassingen in het Boetebesluit: Administratieve fouten die door het UWV zelf worden gemaakt, moeten ook in de hoogte van de boete worden betrokken. Dit is een verbetering, wat nu niet het geval is. De boete moet bij nul verwijtbaarheid op nul worden gezet. Kan de minister bevestigen dat met aanpassing van het Boetebesluit de nulboete geregeld wordt. Dit zonder de wet aan te passen? En dan de waarschuwingsmogelijkheid. Volgens ons is die niet nodig bij een nulboete. Want als er een waarschuwing wordt afgegeven in plaats een fraudebesluit, wat wordt dan de grondslag om het oneigenlijk verkregen geld terug te vorderen. Dan zijn we terug bij af.

Daarnaast is van belang dat alle uitvoeringsinstanties de Fraudewet goed handhaven. In de rapportages die we hebben gezien gebeurt dit nog nauwelijks door gemeenten. Door zo voortijdig en onnodig de wet aan te passen, wordt daar het verkeerde signaal over gegeven. Tenslotte vraag ik de minister naar de financiële onderbouwing van zijn voorstellen. Die is afwezig. De Inspectie heeft met haar Jaarplan 2015 en Meerjarenplan 2015-2018 aan op de goede weg te zijn. Een vervolg-onderzoek wordt uitgevoerd naar de beveiliging van Suwinet. De privacy van willekeurige burgers wordt onvoldoende beschermd, omdat gemeente-ambtenaren toegang hebben tot ieders gegevens en geregeld van BN-ers informatie opzoeken over de waarde van hun huis, auto’s, alimentatie, adres, terwijl ze dat niet mogen.

De VVD vindt dat informatie van burgers alleen mag worden opgezocht als hier aanleiding voor is, de privacy van burgers moet beter worden beschermd. Een derde punt van aandacht zijn de extra taken die de Inspectie heeft voor handhaving in de AWBZ en de ZvW. Dit wordt aangeduid als activiteiten voor derden, niet nader gespecificeerd, maar er wordt wel 25 fte extra voor aangetrokken. De vragen die de VVD hierbij heeft zijn: Is de Inspectie SZW wel toegerust op het onderzoeken van de zorg op iets anders dan sociale wet- en regelgeving? Wat is de focus van het onderzoek? Wat is de overlap met de NZa die ook dezelfde taak heeft en in het verleden de opsporingsambtenaren van de FIOD/ECD belast met zorg heeft overgenomen? Hoe groot deel van alle activiteiten wordt dit onderzoek naar de zorg?